vrijdag 19 februari 2010

voodoo

De houten balken waarin ik nu werk zijn enkele honderden jaren oud. Dit weet ik van de sloper, die een oude boerderij heeft gesloopt van vóór 1800. Daar komen de balken uit , ze maakten deel uit van het vierkant. Het vierkant is een constructie van dikke balken waarop de verdere constructie van een boerderij steunt. De balken zijn van Amerikaans grenen. Dit houtsoort werd gebruikt omdat er zeer lange rechte balken van konden worden gezaagd, het taai is en ongevoelig is voor boktoren, houtwormen of schimmels.

Ook als ik niet van de sloper zou hebben gehoord hoe oud de boerderij was, had ik toch kunnen weten dat de boerderij vóór 1800 gebouwd is. De nagels die men in die tijd heeft gebruikt verraden de leeftijd van de gesloopte boerderij. Er zitten nagels in het hout die met de hand zijn gesmeed. De vorm van de nagels geeft bovendien aan dat ze zijn gesmeed voor 1800. Na 1800 werden er machines gebruikt, zodat met de hand smeden niet meer lonend was. De eerste machines maakten echter nog nagels uit lange dunne staven ijzer. Nadat er gebruik werd gemaakt van zacht staaldraad werden er spijkers geproduceerd. Dit vond plaats vanaf 1880.

Ik heb nu veel nagels verzameld en zou er iets mee willen doen. Weggooien kan echt niet vind ik. Er een mooie installatie van maken is een mogelijkheid of de nagels in een houten beeld slaan als voodoo. Moet ik nog wel bedenken op welke plekken ik de nagels sla en aan wie ik dan zal denken. Wees op uw hoede als u zich onwel voelt, plotseling overal op uw lichaam uitslag krijgt of weer de hoofdprijs in de loterij niet heeft gewonnen. Het kan zomaar zijn dat ik wel wist wat ik met de nagels moest doen.

woensdag 10 februari 2010

De lucht van tweehonderd jaar

Hoe ruikt tweehonderd jaar? Dat is de vraag die ik me, al hakkend in een houten balk, stelde. Rare vraag wellicht? Er zijn echter wel meer vreemde vragen die zich aandienen als ik aan het werk ben. Vragen leiden tot antwoorden, dus rare vragen moeten iets extra's opleveren. Maar nu de tweehonderd jaar-vraag of beter nog de tweehonderd-vraag en daarbij de vijftig jaren-vraag. Lekker vaag en dat is het.


Als jongetje van zeven jaar had ik een vriendje, Kees. Kees' vader was molenmaker. Een zeer oud ambacht waar bij de kennis van vader op zoon overging. Het bedrijf bestond uit een handwerkplaats en een werkplaats met machines. De machines werden aangedreven door een zogenaamde langeslag-motor. Per minuut een slag of 20 was al veel. Een geluid om nooit te vergeten, al kan ik niet beschrijven hoe het geluid precies was. Vanaf de motor liepen lange aandrijfriemen van leer door de werkplaats die ieder een eigen omslagtijd hadden. De aandrijfriemen maakte ieder een eigen geluid als de riemlas over de aandrijfstang ging.
Het gehele skelet van een nieuwe molen werd er gemaakt en in elkaar gezet en de wieken werden er ook vervaardigd. Grote balken hout van respectabele omvang werden verzaagd en op maat gemaakt, waarbij de onderlinge verbindingen werden ingeboord en met handbeitels pas gemaakt. Enorme beitels werden ervoor gebruikt waarop driftig werd geslagen met grote houten hamers. Ook het geluid hiervan is in mijn geheugen gegrift. Het ritme van zowel de aandrijfriemen als de slagen van de houten hamers, samen met de langeslag-motor was als een muziekstuk. Was ik maar drummer, dan wist ik het wel!

Maar naast de geluiden in de werkplaats was er de lucht van vers gezaagd hout. Zaagsel en houtkrullen op hopen zo hoog dat er in te schuilen viel, en dat was wat we deden. Weggekropen onder de houtkrullen langzaam ademend de lucht van het hout in je op nemen, en met je mee nemen. Het bleef aan je hangen, niet alleen het zaagsel maar ook de lucht. Later in bed nog even nagenieten van wat er die dag was gebeurd. Dat is de jaren vijftig lucht voor mij en nu vandaag, hakkend in een balk van meer dan tweehonderd jaar oud, komt die lucht weer terug.


De balk waarin ik werk komt uit het vierkant van een gesloopte boerderij. De boerderij is minstens tweehonderd jaar geleden gebouwd en toen is er dus ook gewerkt aan de balk waar ik nu een beeld van maak. Ook toen moet er die lucht van vers gezaagd hout zijn geweest. Misschien was er ook een jongetje dat genoot van die lucht en speelde met de houtkrullen?

Het hele huis ruikt nu naar vers gezaagd hout en we genieten ervan . Mmmm zegt mijn vrouw als ze thuis komt wat ruikt het toch lekker. Wat ben je aan het doen vraagt een vriend, het ruikt hier wel erg lekker. De lucht van tweehonderd jaar zeg ik dan maar. Nostalgie is me niet vreemd, al is het maar om even te kunnen mijmeren en te denken, waar blijft de tijd.

zondag 7 februari 2010

Kunstkat


Ik heb altijd katten gehad soms 1 of 2, zelfs 5 tegelijk met een hond en 2 konijnen. In de loop der jaren heb ik wel geleerd dat dieren een eigen karakter hebben, de ene kat is de andere niet.
Nu heb ik 2 katten, 1 oude gemankeerde kater, Sam. We hebben hem uit het asiel gehaald en hij heeft een schimmig verleden.

Sarah is een nog jonge poes met alle daarbij behorende kenmerken. Een echte dame en ze woont vanaf dat ze acht weken oud was bij ons. Al vanaf het begin wilde ze bij mij zijn als ik aan het werk was. Ze ging dan voor mij zitten om te kijken, alsof ze het heel interessant vond wat ik deed.

Deze week ben ik aan mijn tweede 'balkbeeld' begonnen. Sarah was buiten maar kwam nieuwsgierig voor het raam staan en keek naar binnen, vol aandacht, mij volgend in wat ik deed. Ik bedacht me toen dat ze misschien wel iets met kunst heeft. Zou dat kunnen, wellicht?
Is het niet zo dat dieren ook een kunstzinnig gevoel hebben? Wat te denken van al die mannelijke vogels met hun prachtige veren en hun dansend vermogen om die veren te tonen. De wijfjes waarderen dit zeer en de man met de mooiste veren heeft het meeste succes. Of neem de vogel die bouwsels maakt van bloemen, bladeren en bessen. Hij gebruikt mogelijk ook flesdoppen, stukjes glas en alles wat maar gekleurd is om de ingang van zijn bouwsel mee te versieren. En dan gaat het ook nog gepaard met fluiten en dansen. Natuurlijk is dit alles gericht op de voortplanting, maar heeft de 'menselijke' kunst ook niet een seksuele lading? En wat te denken van apen die prachtige schilderijen kunnen maken, ieder met een eigen stijl. Opgehangen in een museum tussen werk van andere schilders zag het publiek geen verschil.

Hoe moeten we dan de koe plaatsen die meer melk geeft bij het horen van klassieke muziek of varkens die aanmerkelijk rustiger worden bij klassieke muziek, elkaar minder bijten en staarten niet afknabbelen?

En Sarah, mijn poes die mij aandachtig gezelschap houdt en de voorkeur geeft aan hout boven steen? Bij steen is ze sneller afgeleid en gaat ze eerder weg. Hout daarentegen heeft haar specifieke aandacht. Ze kijkt gerichter en is meer geconcentreerd. Nee, ze pakt nog geen beitel, dat niet. Ik weet dat het onzin is en dat ik me verbeeld dat er ook maar enige gerichte aangrijpingspunten zijn tussen kat en kunst. Maar toch is het wel intrigerend om er over na te denken, want kunst wortelt tenslotte toch in het mystieke van de mens, hoe modern de kunst ook is.